Ik ben graag punk, en noem Goed Maken ook graag punk. Maar ik ben geen anarchist en draag geen leren jas. Wat is punk eigenlijk in 2023?
“De verbetering van levensomstandigheden van de mens komt alleen tot stand door onaangepast gedrag.”
Dit schreef Dr H PH Milokowski in Lof er onaangepastheid in 1961. Zijn uitspraak ging niet over punk, maar vind ik wel inspirerend in een punk context.
In de jaren 70 van de vorige eeuw was punk een reactie op de puinhoop die het establishment had veroorzaakt. Jeugdwerkeloosheid, economische crisis en de dreiging van een atoomoorlog hingen als donkeren wolken boven de toekomst van de jonge generatie.
Bestaande instituties hadden geen antwoorden op de grote vragen.
Punks verzetten zich deze gevestigde orde. Ze wilden een maatschappij zonder macht en autoriteit, waar mensen zelf vorm aan konden geven. Hun middelen: eigen muziek, een eigen kledingstijl en vermogen volwassenen boos te maken en andere jongeren te inspireren en mee te nemen.
Punks lieten zien dat je niet volwassen, aangepast en hoogopgeleid hoeft te zijn om jezelf te laten horen. Dat fuck you roepen gewoon mag en kan. Tegen het systeem, met humor en agressie, en heel zichtbaar. Geëngageerd en activistisch.
Punk 1975:
- Regels doen er niet toe
- Weerzin tegen gevestigde orde
- DIY mentaliteit
- Geëngageerd en activistisch
Punk was de stem van het volk, van de jeugd.
No future
En nu is het weer een grote puinhoop. Inflatie, ongelijke kansen en een enorm grote klimaatcrisis. Het neoliberalisme heeft laten zien niet verantwoordelijk te kunnen zijn voor de toekomst. No future is hen helemaal aan te rekenen. Het marktdenken heeft ons verlamd en ontmenselijkt.
En wederom hebben bestaande instituties geen antwoorden op de grote vragen. Ze doen wel hun best, maar binnen de regels en gewoontes is er niet voldoende ruimt voor verandering.
En dus is er een nieuwe punk beweging nodig. En dat zijn wij.
‘Maar die punkers, dat zijn toch van die boze types die zichzelf helemaal buiten de maatschappij plaatsen?’ Ja, die zijn er en die schudden ons wakker. Maar punk kan ook zachtjes en je kunt er ook een hypotheek naast hebben. Het gaat om onze houding: gaan we mee in het bestaande? Of geloven we dat er ruimte is het bestaande te veranderen en plegen we verzet?
De punk beweging in de jaren 70 en 80 was misschien vooral opruiend en destructief. In elk geval is het zo door de gevestigde orde geframed. Ik denk dat de punkbeweging van deze tijd opruiend en positief is.
Punk 2023:
- Regels en gewoontes kun je ter discussie stellen
- De gevestigde orde moet je altijd (kritisch) blijven bevragen
- We hebben een DIY mentaliteit
- We zijn geëngageerd en (zachtjes) activistisch
- En respecteren de waarheid (Arendt)
- En we zijn lief (hoop ik)
Om verder te komen dan het boze jongeren-frame hebben we veel verschillende mensen nodig: hoe diverser hoe beter. Als we als losse mensen onze onvrede en ideeën met elkaar delen ontstaat macht en ruimte om te handelen. Kijk maar naar de A12.
En als we punk als DIY beweging zien, kun je er jouw eigen beweging van maken. Dan kun je punk zijn op jouw gebied. Houd je niet van demonstreren? Verrommel dan je gegevens in de grote webshops- en sites. Plak stiekem stickers of praat met collega’s. Maar denk groter dan je eerder deed. Kijk waar voor jou de ruimte zit. Doe wat jij kunt.
Hannah Arendt ziet pluraliteit en burgerlijke ongehoorzaamheid als essentiële onderdelen van een gezonde maatschappij. Ik weet niet wat ze van de 70’s punks vond, maar ik denk dat ze over de huidige opstandelingen best tevreden zou zijn. Laten we met elkaar die opstandelingen zijn. In welke vorm dan ook. Ik wens jullie veel veiligheidsspelden toe, al draag je ze onder je kleren.
Punk is de stem van het volk, van alle generaties.