Rond (commerciële) AI roeren zich verschillende stemmen. Afhankelijk van wie je spreekt is AI geweldig, gevaarlijk, heel handig of heel destructief. En de hardste stem bepaalt het beleid. Een pleidooi voor het horen van de zachte stem. Jouw stem.
De hardste stem: de tech bro’s m/v/x: wat er kan
De tech bro’s en hun fans praten vooral over de toekomst. AI is de toekomst, je ziet het heel duidelijk. Het is dom je ogen ervoor te sluiten.
Uit een post over een 100% AI gegenereerd radiostation:
‘Deze ontwikkeling is vanzelfsprekend een onderdeel van een grote beweging waarbij steeds meer online content wordt gemaakt door kunstmatige intelligente software.’
Erbij zo’n oranje Midjourney beeld van een robot achter een mengpaneel. Gevoel: het is onvermijdelijk, het is een beweging die zich al voltrekt.
Enige probleem is misschien nog de kwaliteit, er zijn natuurlijk wel wat foutjes af en toe. Maar het is een nieuwe technologie, dat hoort erbij. Innovate fast! Break things!
Bij SXSW (tech en media festival) werd een korte reel getoond over de voordelen van AI : The video, which is less than a minute long, features panelists saying stuff like “you need to stop resisting and starting learning” about AI, and “instead of something you have to resist,” folks should “find ways to leverage AI to accelerate faster.” One speaker helpfully tells audience members: “Be one of those people that leverages AI, don’t be run over by it.”
De reel laat zien wat de houding is van de tech bro’s. Wij willen dit, jullie slikken het. En als je daar tegen bent, ben je een boomer, naïeve activist, of wereldvreemde vegan.
Gewone mensen worden weggezet als niet-wetend. Het is ook zo moeilijk te begrijpen! En het is toch ook fantastisch dat Chat GPT? We lijden massaal aan het imposter syndrome. Wat weten wij er immers van?
De overheid: wat er mag
De overheid zit er gelukkig bovenop. Recent werd de EU AI act aangenomen die veiligheid en transparantie garandeert, en onze staatssecretaris Van Huffelen werkt geweldig hard en goed aan het Nederlandse beleid.
- Systemen moeten altijd in dienst staat van het menselijk welzijn en de menselijke zelfstandigheid.
- Systemen moeten bijdragen aan duurzaamheid.
- En: Nederland ziet veel kansen en moet koploper zijn.
De overheid is let dus goed op en houdt tegelijk nadrukkelijk ruimte voor het zien van (economische) kansen. De ontwikkelingen gaan door binnen de grenzen van wet- en regelgeving. Opgelost. Of niet?
Problemen oplossen of handelen
Hannah Arendt maakt in haar denken onderscheid tussen problemen oplossen en handelen.
En als we met die blik naar AI kijken, gebeurt er misschien is anders.
De zaak van de zelfrijdende auto’s
- De tech bros willen zelfrijdende auto’s, maar de auto’s kunnen nog niet goed omgaan met het andere verkeer: het is gevaarlijk.
- De overheid ziet de ontwikkeling (onvermijdelijk!) en lost het probleem op: losse rijbanen!
Maar is dit een actieve overheid, die handelt in het belang van burgers? De burgers van San Fransisco vinden van niet. In plaats van de auto’s te accepteren, zetten ze er een Cone of shame op. (Waardoor de auto niet verder kan rijden.)
Want willen we als stadsbewoners wel dat de zelfrijdende auto zoveel ruimte krijgt? Willen we niet liever beter OV en meer groen in de stad? Het standaard narratief is dat zelfrijdende de auto’s er gewoon komen. Maar dat narratief zou net zo goed kunnen zijn dat ze er niet komen.
De burgers van San Fransisco handelen. Ze zijn ongehoorzaam en uiten dat op een geweldloze manier en jagen zo de discussie aan. Hannah Arendt zou trots op ze zijn.
De gewone mensen: wat we willen
Is het dus aan de gewone mensen? Volgens Arendt zijn betrokken burgers essentieel. Ze leggen problemen bloot en inspireren de wetgever. En dan kijk ik graag naar de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens uit 1948.
Het is een schitterend document. Er spreekt een grote liefde voor mensen uit. We zijn gelijk, hebben recht op vrijheid en worden beschermd tegen onrecht.
We zijn gewend dit document te zien als iets dat andere regimes aangaat. Zelfingenomen vinden we dat bij ons alles supergoed geregeld is. Het is politiek en heeft met ons persoonlijk of professioneel niet zoveel te maken. Maar als je dat wat de tech bro’s doen langs de verklaring houdt, zie je misschien iets anders.
- Artikel 12: Het recht vrij te zijn van bemoeienis of inbreuk op je privacy, familieleven of thuis (hey targeted advertising!)
- Artikel 18: Het recht op vrijheid van denken en overtuiging (alle nieuws komt van social media!)
- Artikel 23: Je hebt recht op werk naar keuze, met een eerlijk loon. (go clickworkers!)
- Artikel 24: Het recht op rust (hey super verleidelijke maatwerkcontent!)
Goed, de UVRM was vast niet direct bedoeld om het neo-kapitalisme te beteugelen. Maar als we naar de geest van de verklaring kijken en dan eerlijk beoordelen of wat AI voor ons doet bijdraagt aan het beschermen van mensen?
Onze stem verheffen
Laten we dus onze stem verheffen. Net als de burgers uit SF met hun Cone of shame en de mensen in de zaal bij SXSW die in plaats van hun hoofd te buigen uit nederigheid de reel heel hard uitjoelden. Nee, dit is niet wat we willen!
Want niet de tech bro’s zijn de experts, noch de overheid, noch de burgers. Expert zijn we samen. We zijn geen imposters, het feit dat we het niet weten maakt ons open en geneigd tot samenwerken.
Uit mijn onderzoek naar Het Goede bleek het al:
Wat is Het Goede?
Het antwoord bestaat niet. Jouw antwoord bestaat wel. Jullie antwoord moet je samen vinden.
‘Wat is het goede?’ kun je niet beantwoorden, je kunt het alleen blijven vragen.
En dat is goed, zo raakt het nooit afgevinkt.
Dus: wees alert, laat jezelf zien. Meng je in de discussie. Onthul jezelf. Wat kun en wil jij doen?
Tenslotte
Ben ik tegen AI? Nee zeker niet, ik ben zelfs in veel gevallen voor. Maar ik ben wel voor voorzichtigheid, met name als er een commercieel belang is: de waarom vraag moet altijd centraal staan. Of zoals mijn 15 jarige zoon het zei: AI is goed als zorgt dat je beter kunt zijn in wat je graag wil. Maar AI is slecht als het relaties tussen mensen verzwakt of vervangt.
Iets zeggen of vragen? Een lezing of workshop boeken? Graag! Je vindt me via astrid@astridpoot.org.
Liefde <3